Toonder en de Andere Wereld

Honderd jaar zou hij vandaag geworden zijn, Marten Toonder. Het kan niemand ontgaan zijn. Wat heeft Toonder (nomen est omen…) ons vandaag de dag nog te Tonen? Veel, zo blijkt.

NRC Handelsblad plaatst vandaag alleen striptekeningen in plaats van foto’s. In het Stripmuseum in Groningen legt Midas Dekkers uit waarom Bommel een beer is. Het Letterkundig Museum schrijft een heer-van-standverkiezing uit, Museum Meermanno besteedt aandacht aan het werk van Toonders eerste echtgenote Phiny Dick. De aandacht voor Toonder lijkt geen grenzen te kennen.

Gewezen wordt op ’s mans unieke taalgebruik (een groot denkraam, kommer en kwel) maar ook ook op de blijvende actualiteit van de verhalen, waarvoor mensen minder en minder de tijd nemen. Niet voor niets is het in tijd van crisis het verhaal ‘De Bovenbazen‘ dat in 2009 opnieuw als pocketje werd uitgebracht: ‘Een Bommelse kijk op de kredietcrisis’, inclusief inleiding door Willem van Middelkoop. Het verhaal dateert uit 1963.

Zelf wil ik vandaag graag een ander Toonderverhaal aanhalen. Een van mijn favorieten is altijd ‘De Andere Wereld‘ geweest, dagbladstrip in 1979 en als boekenweekgeschenk uitgegeven in 1982 met een fraaie inleiding van Olivier B. Bommel zelf (‘Het is in mijn familie erfelijk om geen kinderen te krijgen, maar als ik een zoon had, zou ik hem zeker lezen hebben geleerd.’)

De Andere Wereld schetst de allergische reactie van de Rommeldammers op wat Geert Wilders zeker een ’tsunami’ aan pandaberen zou hebben genoemd. Bommel werpt zich namens velen op als bestrijder van de overlastgevers, die merkwaardig genoeg uitgenodigd zeggen te zijn door een geheimzinnige ‘geruite redder’ genaamd Boemel… De panda’s komen uit de andere wereld Apoka, die bezig is te vergaan.

Via een even vreemde als ingenieuze verhaalwending, die Toonders hang naar het bovennatuurlijke laat zien, belandt Bommel zelf in het geteisterde land Apoka, waar vulkanen en vleesetende planten de bevolking bedreigen. Geschokt nodigt hij hen uit naar Rommeldam te komen – wat zij later in de tijd, en toch eerder in het verhaal, dus ook gedaan hebben.

De Andere Wereld eindigt met een verzoenlijke houding van de Rommeldammers met Bommel voorop als voorzitter van de Gemeente-Commissie tot hulp aan de Andere Wereld. Het is Marten Toonders milde manier om oplettende lezertjes even de ogen te openen voor werelden buiten ons directe blikveld of belang.

Helaas loopt het in Deze Wereld vaak anders. Volgende week herdenken we de moord op Pim Fortuyn.

• Meer weten over het Toonderjaar? www.toonderjaar.nl
• Boekenweekgeschenk De Andere Wereld is nog makkelijk antiquarisch te verkrijgen. Het verhaal is ook verkrijgbaar in de nieuwe blauwe reeks van de Bezige Bij.