Voice Over van Nanine-Linning: verstrikt in de macht die we zelf weggeven

Vandaag gepubliceerd op DenHaagDanst.nl! (aangezien het artikel op DenHaagDanst.nl inmiddels niet meer online staat, leest u het hier in zijn geheel)

Ze maakt extreem fysieke, theatrale dansvoorstellingen, vaak met extreme kostuums en video. Ze richtte na een periode bij Scapino haar eigen gezelschap op en vertrok daarmee in 2009 naar Osnabrück en later naar Heidelberg. Op 30 maart staat Nanine Linnings nieuwe voorstelling ‘Voice Over’ in Korzo Theater in Den Haag.

Nanine Linning wil alles meemaken en leven alsof het haar laatste dag is, vertelt zij in de documentaire ‘Nanine Passion’ (2012). Waar komt zo’n gevoel vandaan bij een jong iemand?
‘Ik realiseer me hoe kostbaar de tijd is. Ik zie te veel mensen om me heen op een zekere leeftijd, die zich afvragen: shit, is this it? Ze zijn alleen maar bezig met het bereiken van een einddoel en vergeten onderweg het leven te vieren. Als je met de dood geconfronteerd wordt, word je levendig. Eén op de drie mensen krijgt tegenwoordig kanker. Dat is mijn assistent, jij of ik! Als je je realiseert dat elke dag wakker worden een wonder is, ben je gewoon aan jezelf verplicht om alles aan te grijpen.’

‘Mijn leven is zo rijk en complex en spannend en uitdagend. Ik heb een enorme drive tot creativiteit. Ik denk dat dát mijn eigen doel op deze wereld is; mensen iets geven wat ze emotioneert, of blij maakt, of inspireert. Ik ben altijd bezig mijn dromen te realiseren. Maar ik merk dat er heel veel mensen om mij heen zijn die helemaal geen dromen hebben, of niet meer. Dan voel ik me nog meer verantwoordelijk om mooie dingen te maken voor ze. Soms is het heel fijn als je iets van iemand krijgt, wat je niet wist dat je nodig had. Dat je ineens denkt oh ja! Dat je weer kunt ademen.’

De duistere macht van de aandeelhouder

De vorige voorstelling, Requiem, vierde volop het leven, Voice Over is duisterder.
‘Voice Over is heel geëngageerd. Het gaat over de tijd waarin we nu leven. Als je het als buitenstaander analyseert, zie je dat de structuur, die wij hebben bedacht voor ons allen op deze planeet, eigenlijk helemaal niet kan en niet klopt. Een systeem dat aan alle kanten lek slaat en waarin we verstrikt zijn geraakt. De bankencrisis, de milieucrisis, wat er gebeurt met onze voeding, je wilt het niet weten. Alles heeft tegenwoordig met elkaar te maken: als een rivier in China groen ziet van het gif, zit dat straks ook in jouw cacaobonen uit Brazilië. Het zijn heel realistische dingen, het gaat echt om jouw leven, jouw geld, om jouw gezondheid. Het net sluit zich en maar een paar mensen doen wat, en die mensen worden tegengewerkt door anderen die hun macht niet kwijt willen raken. Dat maakt me boos en zorgelijk, en tegelijk ben ik zelf ook onderdeel van het probleem: ik rij ook auto, ga in bad en heb twee iPhones.’

‘Wat me fascineert is de dark power, de aandeelhouder die niet verantwoordelijk is. Een bedrijf is niet van het bedrijf, het is van aandeelhouders en die hebben een heel ander belang. We kunnen ze niet ter verantwoording roepen want we weten niet wie ze zijn. De politiek is ook in de macht van die aandeelhouders en conglomeraten. Als je in deze materie duikt, schrik je je kapot.’

Allesverslindende massa

‘We hebben veel research gedaan, documentaires bekeken, erover gepraat. Daarna hebben we onderzocht hoe we dat materiaal zouden kunnen vertalen naar dans. Dat gaat op een abstractere manier, het moet aanspreken. In de duetten heeft steeds een danser macht over een ander, maar die ander is eigenlijk niet slachtoffer, die gééft zelf de macht weg. Je denkt als kijker “heftig!” maar het slachtoffer gaat steeds terug naar degene die hem klem zet. Dat doen wij ook, we drukken de hele dag op ‘akkoord’, maar als een dokter je opereert, als je iets van YouTube downloadt, als je een hamburger bestelt, weet je dan echt waar je akkoord op geeft? We weten helemaal niks! Maar wij geven bedrijven de macht om te doen wat ze doen. Alles wat wij langs de kassa scannen, is wat zij gaan maken voor ons.’

‘Er zijn in het stuk twee vrouwen in gouden jurken, metaforen voor de puurheid en de kwetsbaarheid van de wereld. En dan komt er een grote zwarte massa, het is écht een massa, met zwarte maskers, dierlijke, allesverslindende wezens, en die vreten zich een weg door die vrouwen heen en laten niks over. Ik geef mezelf weinig hoop dat ik met Voice Over iets ga veranderen, maar ik vind het heel belangrijk dat er in de kunsten gesproken wordt over de wereld. Kunstenaars zijn de spiegel van de maatschappij, vrije denkers die de noodbel kunnen luiden.’

Experiment in de chaos

Over kunst gesproken. In Nanine Passion noemt Nanine de veranderingen in de kunstwereld goed nieuws. Geldt dat ook voor de bezuinigingen van de laatste jaren?
‘De kunsten hebben een systeem gecreëerd waarin zij afhankelijk zijn van de overheid en daardoor gaan sommige instanties nu zelf kapot. We voelen ons het slachtoffer, maar we hebben ons zelf in handen gegeven van een ander. Ik zou helemaal onafhankelijk willen zijn van een regering, een gemeenteraad – want hun beslissing raakt míjn leven! Ik zoek een soort onafhankelijkheid door een commercial te maken, een tentoonstelling, een dansfilm, en zo een breder publiek te vinden.’

‘In principe vind ik verandering altijd goed nieuws. Stilstand in de natuur is de dood! Kunstenaars zijn creatieve mensen, die moeten vooroplopen. Ik vind dat snelle bezuinigen verschrikkelijk, maar de toekomst is aan de nieuwe kunst. De tijd is veranderd: je moet niet meer alleen over je voorstelling nadenken, maar ook een social media-specialist zijn, strategisch, financieel of commercieel nadenken. Het is simpelweg een kwestie van evolutie: who is fittest? En dat vind ik gaaf, interessant, spannend. Maak er maar het mooiste experiment ooit van. Hou op met klagen, ga iets gaafs doen in deze chaos. Nu opeens kun je concurrent met het NDT worden, dat was een paar jaar geleden ondenkbaar. Leg je eigen lat hoog.’

Bijenkorf

‘Mijzelf lijkt interessant als dansondernemer om zonder artistieke compromissen een productie op een Broadway-podium te zetten. Een stuk als Requiem uit zijn systeem halen en kijken of het in een ander systeem overleeft. Als kunstenaar zou ik meer willen doen als dans-/operaregisseur. Ik werk graag multidisciplinair en opera voelt dichtbij. Ook leuk was het maken van een commercial vorig jaar voor De Bijenkorf. Dan moet je in 35 seconden iets laten zien, terwijl mijn voorstellingen meestal anderhalf uur zijn. Als kunstenaar moet ik er helemaal achter kunnen staan, maar er hebben wel 16 miljoen mensen naar gekeken.’

Lichaamstaal

Zelf danst Nanine niet vaak meer in producties. ‘Ik zou Endless Song of Silence nog één keer in mijn leven willen dansen. Fysiek gaat het nog heel goed, maar de realiteit is dat ik 16 uur per dag artistiek leider ben, dat is moeilijk te combineren. Of ik het lichaam als kunstwerk op zich zie? Ja absoluut. Het lichaam is heel belangrijk, het is canvas én verf tegelijk. Het vertelt een verhaal zonder zijn best ervoor te doen. Lichaamstaal is zo cruciaal, dat je er niet bewust mee bezig bent. Je leest iemands lichaamstaal en 0,001 seconde later volgt het woord, maar je hersenen communiceren via de beweging. Dat geeft me hoop dat dans nooit zal verdwijnen, nooit onbelangrijk zal worden. Het lichaam is het primairste wat we hebben.’

Bekijk de trailer van Voice Over:

Interview: Frans van Hilten
Foto boven: Antoinette Mooy
Zie ook: www.naninelinning.nl